Z

Zac.

Zacatecas - skrót stosowany np. w wykazie nasion ze stanowisk naturalnych

Zacatecas

stan w środkowym Meksyku, na Wyżynie Meksykańskiej i w górach Sierra Madre Zach.

Zalążek

(ovulum) żeński element rozmnażania się roślin nasiennych, powstający z łożyska, u roślin okrytonasiennych zalążek zamknięty jest w zalążni, składa się z osadki, jednej lub dwóch osłonek zalążka i ośrodka zalążka, w zalążku tworzy się woreczek zalążkowy zawierający komórkę jajową, z której po zapłodnieniu tworzy się zarodek a całość przekształca się w nasienie

Zalążnia

(ovarium) dolna rozszerzona część słupka kwiatowego w której zamknięte są zalążki, po procesie podwójnego zapłodnienia przekształcająca się w owocnię

Zapłodnienie

połączenie się gamety męskiej z żeńską w jedną (zygotę); ziarna pyłku przeniesione na znamię słupka kiełkują i łagiewki pyłowe wzrastają przez szyjkę słupka do zalążni gdzie łączą się z zalążkami,
p. allogamia, autogamia, kleistogamia, chasmogamia, chiropterogamia, entogamia

Zapłodnienie podwójne

wprowadzenie do woreczka zalążkowego roślin okrytonasiennych przez jedną łagiewkę pyłkową dwu komórek plemnikowych, jedna łączy się z komórką jajową tworząc zygotę, druga łączy się z komórką centralną zapoczątkowując rozwój bielma

Zapylenie

przeniesienie (zwykle przez wiatr, owady, ptaki, wodę) ziarn pyłku z pręcików kwiatowych na znamię słupka (u okrytonasiennych) lub na okienko zalążka (u nagozalążkowych), p. zapłodnienie

Zarodek (embryo)

zawiązek młodej rośliny rozwijający się w nasieniu roślin nasiennych w wyniku zapłodnienia, składa się z liścieni, pąka zarodkowego, hipokotylu i korzonka zarodkowego

Zarodkowy korzeń

p. radicula

Zarodkowy pąk

p. pąk zarodkowy

Zasada pierwszeństwa nazw

polega na tym, że jeżeli jakaś roślina oznaczona została kilkoma nazwami, to za obowiązującą uważa się tę, która najwcześniej została opublikowana, a pozostałe traktuje się jako synonimy

Zasięg

obszar występowania gatunku lub innej jednostki systematycznej - zależy od warunków klimatycznych, ukształtowania terenu, zmian zaszłych w minionych epokach
p. występowanie kaktusów

Zawiązek

(primordium) nierozwinięty organ, np. zawiązek liścia w pąku liściowym lub zawiązek organów służących do rozmnażania w pąku kwiatowym

Zbiorowisko roślinne

naturalne zgrupowanie roślin, bez względu na skład gatunkowy (np. formacja roślinna, fitocenoza, zespół roślinny, agregacja roślinna)

Zespół roślinny

(agregacja roślinna) typ zbiorowiska roślinnego odznaczający się właściwą dla niego kombinacją gatunków roślin, w przyrodzie reprezentowany przez konkretne fitocenozy

Zgnilizna kaktusów

choroba grzybowa wywoływana przez szereg różnych grzybów, pierwsze objawy występują na szyjce korzeniowej i u podstawy pędu, powoduje marszczenie się pędów, pędy stają się miękkie i wodniste a w końcu przewracają się, rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność przy niskiej temperaturze

Zgorzel siewek

choroba grzybowa powodowana przez grzyby rozwijające się w próchnicznej ziemi, powoduje brunatnienie a następnie zamieranie szyjki korzeniowej i korzeni; zaatakowane siewki stają się szkliste i przewracają

Zgorzelowa plamistość

choroba grzybowa objawiająca się powstawaniem na powierzchni roślin ostro zarysowanych okrągłych lub nieregularnych twardych plam, plamy są nieco zagłębione, koloru różowobrunatnego z ciemniejszą obwódką

Ziarna pyłku

p. pyłek

Zielne rośliny

rośliny o nietrwałych, miękkich pędach nadziemnych - roczne, dwuletnie i wieloletnie (byliny)

Zielnik

(herbarium) zbiór odpowiednio spreparowanych (najczęściej zasuszonych) i sklasyfikowanych okazów roślin z podaniem miejsca ich znalezienia, używany w badaniach systematycznych i florystycznych. Także pomieszczenie w którym się ten zbiór przechowuje

Ziemiórki

bardzo drobne 1-3 mm ciemnoszare muszki o czarnych skrzydłach, larwy szklisto-białe, przeświecające, do 12 mm długości z wyraźnie czarną głową, szczególnie groźne dla młodych roślin

Zimotrwałe kaktusy

p. mrozoodporne kaktusy

Złożone

(Compositae) tradycyjna nazwa najliczniejszej rodziny roślin dwuliściennych, o kwiatach drobnych tworzących kwiatostan, ob. Astrowate
rośliny sukulentowe występują np. w rodzajach Kleinia, Senecio, Othonna

Znaczek

(hilum) blizna wystepująca na powierzchni łupiny nasiennej (ślad po sznureczku)

Znamię słupka

(stigma) u roślin okrytonasiennych górna część słupka, miejsce w którym osadza się i kiełkuje ziarno pyłku
p. zapylenie

Zoochoria

p. zwierzęcosiewność

Zooidiogamia

p. zwierzęcopylność

Zraz

fragment rośliny wykorzystywany w procesie wegetatywnego rozmnażania, szczepiony na podkładce

Zwarcica

(kolenchyma) tkanka wzmacniająca, zbudowana z żywych komórek, pełni funkcje mechaniczne, głównie w młodych częściach roślin i owocach

związek (ovariuum)

?

Zwierzęcopylność

(zooidiogamia) przenoszenie pyłk na znamię słupka przez zwierzęta (np. entomogamia, chiropterogamia, ornitogamia)

Zwierzęcosiewność

(zoochoria) jeden z typów obcosiewności polegający na rozsiewani nasion przez zwierzęta: ptaki (ornitochoria), mrówki (myrmekochoria); nasiona mogą stanowić pożywienie dla zwierząt (endozoochoria), mogą być gubione podczas transportu np. do ganiazd (dyszoochoria) lub przenoszone na sierści, mokrym ciele (epizoochoria)

Zygomorficzny

posiadający tylko jedną płaszczyznę symetrii (skośsny)
np. kwiaty zygomorficzne u Arequipa, Bolivicereus, Cleistocactus, Denmoza, Loxanthocereus, Matucana, Zygocactus

Zygota

komórka powstająca w wynik połączenia się dwóch komórek płciowych (gamet męskiej i żeńskiej)